Địa Danh

Hoài Đức
Huyện
Huyện Hoài Đức màu hồng phấn pantone 182 C, chếch phía tây trung tâm Hà Nội
Địa lý
Tọa độ: 21°02′B 105°26′Đ / 21,04°B 105,43°ĐTọa độ: 21°02′B 105°26′Đ / 21,04°B 105,43°Đ
Dân số
Vị trí Hoài Đức trên bản đồ Việt Nam Hoài Đức
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đồng bằng sông Hồng
Thành phố	Hà Nội
Huyện lỵ	Thị trấn Trạm Trôi
Phân chia hành chính	1 thị trấn và 19 xã
Website	hoaiduc.hanoi.gov.vn

21°04′0″B 105°43′0″Đ / 21,06667°B 105,71667°Đ

Hoài Đức là một huyện của Hà Nội.

Khái quát

Vị trí địa lý

Huyện Hoài Đức nằm ở trung tâm hình học Hà nội mở rộng, (về hành chính) nằm phía tây trung tâm Hà Nội và tiếp giáp với các quận, huyện:

• Huyện Đan Phượng, Phúc Thọ và quận Bắc Từ Liêm về phía Bắc
• Huyện Quốc Oai và Phúc Thọ về phía Tây
• Quận Hà Đông và huyện Quốc Oai về phía Nam
• Quận Hà Đông và Nam Từ Liêm về phía Đông.

Địa hình, sông ngòi

• Địa hình: đồng bằng
• Sông ngòi: sông Đáy

Diện tích, dân số

• Diện tích: 82,38 km²
• Dân số: 190.612 người

Hành chính

Hoài Đức có 20 đơn vị hành chính trực thuộc gồm thị trấn Trạm Trôi và 19 xã: An Khánh, An Thượng, Cát Quế, Đắc Sở, Di Trạch, Đông La, Đức Giang, Đức Thượng, Dương Liễu, Kim Chung, La Phù, Lại Yên, Minh Khai, Sơn Đồng, Song Phương, Tiền Yên, Vân Canh, Vân Côn, Yên Sở.

Lịch sử

• Tên gọi Hoài Đức, có từ năm 622 đời Đường, niên hiệu Vũ Đức do huyện Tống Bình tách ra làm 2 huyện Giao Chỉ và Hoài Đức.
• Năm 627: Hợp nhất các huyện Hoàng Giáo, Giao Chỉ và Hoài Đức thành huyện Tống Bình.

Phủ Hoài Đức nhà Nguyễn

Bản đồ phủ Hoài Đức tỉnh Hà Nội và thành Hà Nội năm 1883.

• Năm Gia Long thứ 4 (1805): Gia Long đổi tên phủ Phụng Thiên của Thăng Long (thời Hậu Lê) thành phủ Hoài Đức, với nguyên trạng phần đất Phụng Thiên cũ, gồm 2 huyện Vĩnh Thuận (tức là huyện Quảng Đức thời Hậu Lê) và Thọ Xương (hay Vĩnh Xương) thời Lê ¹ . Như vậy, phủ Hoài Đức những năm đầu nhà Nguyễn (từ những năm 1805-1831) không bao gồm phần đất huyện Hoài Đức ngày nay (phần đất này lúc đó thuộc các huyện Đan Phượng và Từ Liêm phủ Quốc Oai trấn Sơn Tây). Phần thuộc huyện Đan Phượng thời Nguyễn gồm các xã: Dương Liễu, Yên Sở,... thuộc tổng Dương Liễu; Lai Xá (Lai Xá, Kim Chung),... tổng Kim Thia; Sơn Đồng tổng Sơn Đồng; Đắc Sở, Lại Yên,... tổng Đắc Sở;... Phần thuộc huyện Từ Liêm thời Nguyễn gồm các xã: Vân Canh,... tổng Hương Canh; La Phù,... tổng Yên Lũng;...²
• Năm 1831: Minh Mạng lập tỉnh Hà Nội. Phủ Hoài Đức là một trong 4 phủ của tỉnh Hà Nội là: Hoài Đức, Ứng Hòa, Thường Tín, Lý Nhân.
• Đồng thời, năm 1831, tách huyện Từ Liêm ra khỏi phủ Quốc Oai, tỉnh Sơn Tây) cho lệ vào phủ Hoài Đức, (một phần của huyện Hoài Đức ngày nay cũng theo huyện Từ Liêm nhà Nguyễn nhập vào phủ Hoài Đức). Phủ lị ở thôn Tiên Thị, huyện Thọ Xương, nay là quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Tường thành phủ chu vi 203 trượng, cao 7 thước, 2 tấc, mở 3 cưa, hào rộng 2 trượng 5 thước, tường thành hình vuông, chiều Đông Bắc – Tây Nam. Phía Bắc giáp phố Ấu Triệu hiện nay. Năm 1833, dời đến xã Dịch Vọng, huyện Từ Liêm, do phủ kiêm lý, đắp thành phủ mới, có hào, mặt trước, nay là đường Nguyễn Phong Sắc quận Cầu Giấy Hà Nội. Năm 1883, tại lỵ sở phủ Hoài Đức diễn ra một trận kháng cự của quân đội nhà Nguyễn cùng quân Cờ Đen chống lại cuộc tấn công của quân đội Viễn chinh Pháp (Pháp đánh Phủ Hoài), trước khi nhà Nguyễn chính thức đầu hàng Pháp.

Quy mô phủ Hoài Đức như sau:

• Huyện Thọ Xương (8 tổng: 193 phường, thôn, trại) gồm các tổng: Tả Túc, Tiền Túc, Hữu Túc, Hậu Túc, Tả Nghiêm, Tiền Nghiêm, Hữu Nghiêm, Hậu Nghiêm.
• Huyện Vĩnh Thuận (5 tổng: 57 xã, thôn, phường, trại) gồm các tổng: Thượng, Trung, Nội, Hạ, Yên Thành.
• Huyện Từ Liêm (13 tổng: 91 xã, thôn, trang, trại, phường, sở), được chuyển từ tỉnh Sơn Tây về, gồm các tổng: Thượng Hội, Thượng Trì, Hạ Trì, Phú Gia, Minh Cảo, Cổ Nhuế, Dịch Vọng, Hương Canh, Tây Đam, Thượng Ốc, Yên Lũng, La Nội, Thiên Mỗ.

• Năm 1888, huyện Đan Phượng (thời nhà Nguyễn) thuộc phủ Quốc Oai, tỉnh Sơn Tây, được nhập vào phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Nội (kéo theo một phần đất của Hoài Đức ngày nay, thuộc Đan Phượng thời đó, được nhập vào phủ Hoài Đức).

• Huyện Đan Phượng (9 tổng: 60 xã, thôn, châu, phường, vạn) gồm các tổng: Sơn Đồng, Hạ Hiệp, Thượng Hiệp, Kim Thia, Phượng Thượng, Dương Liễu, Đắc Sở, Thiên Mạc, Thu Vĩ.

• Từ ngày 6 tháng 12 năm 1904, phủ Hoài Đức thuộc tỉnh Hà Đông (đổi tên từ tỉnh Cầu Đơ). Năm 1942, thì bỏ phủ Hoài, phần đất nguyên của phủ Hoài Đức được nhập vào Hà Nội. Sau năm 1945, mới có huyện Hoài Đức (phần đất nguyên là một số xã của các huyện Đan Phượng và Từ Liêm).³

Huyện Hoài Đức hiện tại

• Ngày 20 tháng 4 năm 1961: Kì họp khóa II, kỳ 2, Quốc hội đã quyết định mở rộng Hà Nội lần thứ nhất, 3 xã của huyện Hoài Đức (tỉnh Hà Đông) là: Cương Kiên (Trung Văn), Hữu Hưng (sau chia thành 2 xã: Tây Mỗ và Đại Mỗ), Xuân Phương được sáp nhập vào Hà Nội (nay là các phường Trung Văn, Tây Mỗ, Đại Mỗ, Phương Canh và Xuân Phương thuộc quận Nam Từ Liêm).⁴
• Ngày 21 tháng 4 năm 1965: Huyện Hoài Đức thuộc tỉnh Hà Tây mới được thành lập do hợp nhất 2 tỉnh Hà Đông và Sơn Tây.⁵
• Ngày 15 tháng 9 năm 1969, chuyển xã Văn Khê vào thị xã Hà Đông (nay chia thành 2 phường: La Khê và Phú La thuộc quận Hà Đông).⁶
• Từ ngày 27 tháng 12 năm 1975, Hoài Đức thuộc tỉnh Hà Sơn Bình hình thành do sáp nhập 2 tỉnh Hà Tây và Hòa Bình⁷ , gồm 21 xã: An Khánh, An Thượng, Cát Quế, Đắc Sở, Di Trạch, Đông La, Đức Giang, Đức Thượng, Dương Liễu, Dương Nội, Kim Chung, La Phù, Lại Yên, Minh Khai, Sơn Đồng, Song Phượng, Tiền Yên, Vân Canh, Vân Côn, Yên Nghĩa, Yên Sở.
• Ngày 29 tháng 12 năm 1978: Quốc hội khóa VI, kỳ họp thứ 4 đã quyết định mở rộng Hà Nội lần thứ 2, Hoài Đức cùng với các huyện Ba Vì, Phúc Thọ, Đan Phượng, Thạch Thất, thị xã Sơn Tây của tỉnh Hà Sơn Bình và 2 huyện Mê Linh, Sóc Sơn của tỉnh Vĩnh Phú được sáp nhập vào Hà Nội⁸ ; đồng thời tiếp nhận 4 xã Tân Phú, Đại Thành, Cộng Hòa, Tân Hòa của huyện Quốc Oai và 2 xã: Phụng Châu, Tiên Phương của huyện Chương Mỹ⁹ . Lúc này, huyện Hoài Đức có 27 xã: An Khánh, An Thượng, Cát Quế, Cộng Hòa, Đắc Sở, Đại Thành, Di Trạch, Đông La, Đức Giang, Đức Thượng, Dương Liễu, Dương Nội, Kim Chung, La Phù, Lại Yên, Minh Khai, Phụng Châu, Sơn Đồng, Song Phượng, Tân Hòa, Tân Phú, Tiên Phương, Tiền Yên, Vân Canh, Vân Côn, Yên Nghĩa, Yên Sở.
• Ngày 12 tháng 8 năm 1991: Tỉnh Hà Tây được tái lập, tách từ tỉnh Hà Sơn Bình. Tại kì họp thứ 9 quốc hội khoá VIII ngày 12 tháng 8 năm 1991, ranh giới thành phố Hà Nội được điều chỉnh, Hoài Đức cùng với 4 huyện Ba Vì, Phúc Thọ, Đan Phượng, Thạch Thất, thị xã Sơn Tây được trao trả cho tỉnh Hà Tây.¹⁰
• Ngày 23 tháng 6 năm 1994, chuyển giao các xã Phụng Châu, Tiên Phương cho huyện Chương Mỹ và các xã Tân Phú, Đại Thành, Cộng Hòa, Tân Hòa cho huyện Quốc Oai; đồng thời, thị trấn Trạm Trôi được thành lập (trên cơ sở thôn Giang Xá của xã Đức Giang) và trở thành huyện lị của huyện.¹¹ Lúc này, huyện Hoài Đức có thị trấn Trạm Trôi và 21 xã: An Khánh, An Thượng, Cát Quế, Đắc Sở, Di Trạch, Đông La, Đức Giang, Đức Thượng, Dương Liễu, Dương Nội, Kim Chung, La Phù, Lại Yên, Minh Khai, Sơn Đồng, Song Phượng, Tiền Yên, Vân Canh, Vân Côn, Yên Nghĩa, Yên Sở.
• Ngày 23 tháng 9 năm 2003, chuyển xã Yên Nghĩa vào thị xã Hà Đông.¹² . Lúc này, huyện Hoài Đức có 1 thị trấn và 20 xã.
• Ngày 4 tháng 1 năm 2006, chuyển xã Dương Nội vào thành phố Hà Đông mới được thành lập.¹³ Như vậy, huyện Hoài Đức có thị trấn Trạm Trôi và 19 xã: An Khánh, An Thượng, Cát Quế, Đắc Sở, Di Trạch, Đông La, Đức Giang, Đức Thượng, Dương Liễu, Kim Chung, La Phù, Lại Yên, Minh Khai, Sơn Đồng, Song Phượng, Tiền Yên, Vân Canh, Vân Côn, Yên Sở, giữ ổn định đến nay.
• Từ ngày 29 tháng 5 năm 2008, cùng với toàn bộ tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh của tỉnh Vĩnh Phúc và 4 xã Đông Xuân, Tiến Xuân, Yên Bình, Yên Trung của huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình, huyện Hoài Đức được sáp nhập vào Hà Nội.¹⁴

Đặc trưng của các xã thị trấn

Thị trấn Trạm Trôi

• Trụ sở ủy ban nhân dân huyện
• Viện Kiểm sát nhân dân huyện, Toà án nhân dân huyện
• Khu đô thị Bắc đường 32 (Lideco)
• Khu đô thị Nam đường 32 (Lũng Lô)
• Khu nhà ở Đức Thượng

Xã Minh Khai

• Làng nghề nổi tiếng về các mặt hàng nông sản, miến rong, nghề tiểu thủ công nghiệp chế biến thực phẩm.
• Xã được chia thành 7 thôn
• Đình Đền Mậu Hòa
• Lễ hội: mồng 6 tháng giêng âm lịch (Rước thành hoàng làng) và 27 tháng 5 âm lịch (Giã bánh giầy)

Xã An Khánh

• Khu du lịch Thiên đường Bảo Sơn
• Thôn Ngãi Cầu (Ngãi Cầu Phố)
• Quần thể di tích Đình, Chùa, Đền, Quán của làng Ngãi Cầu được xác nhận là di tích lịch sử văn hóa
• Trường THPT Hoài Đức B

(Thôn Ngãi Cầu - Xã An Khánh)

• Trường PTDL Bình Minh (cơ sở 2)
• Trung tâm giáo dục thường xuyên huyện Hoài Đức
• Khu đô thị Nam An Khánh, Bắc An Khánh
• Khu công nghiệp An Khánh
• Thủy đình Yên Lũng
• Chùa Khánh Lâm (Yên Lũng)
• Trường THCS An Khánh
• Khu tập thể trung đoàn 218
• Làng Vân Lũng

Chùa Đại Phúc (Chùa Tổng)

• Làng Yên Lũng
• Lành An Thọ
• Làng Phú Vinh

Xã An Thượng

• thôn Thanh Quang
• Khu đô thị Dầu Khí
• Trạm bơm Dao Nguyen
• Cụm công nghiệp An Thượng (thuộc thôn An Hạ và thôn Thanh Quang)
• Thôn Ngự Câu
• Thôn An Hạ

Xã Dương Liễu

• Làng nghề nổi tiếng các mặt hàng về nông sản. Mà đặc biệt là nghề làm miến có từ bao đời nay.
• Chùa Hương Trai-di tích đã được xếp hạng.
• Có đình thờ Lý Phục Man.

Xã Cát Quế

• Trường THPT Vạn Xuân
• Có truyền thống Vật Võ dân tộc lâu đời
• Có đền Vật được xếp hạng di tích
• Nghề chế biến nông sản
• Chăn nuôi
• Làm rượu

Xã Tiền Yên

• Trường Tiểu học Tiền Yên
• Trường THCS Tiền Yên

Xã Di Trạch

• Khu đô thị mới Kim Chung - Di Trạch
• Trường thcs Di Trạch
• Trường tiểu học Di Trạch
• Đình làng Di Trạch(thờ Lý Bôn) Di Tích lịch sử có xếp hạng

Xã Đông La

• Thôn Đông Lao theo đạo Phật còn một phần nhỏ theo đạo Thiên Chúa
• Thôn Đồng Nhân là làng văn hóa - làng nghề, có những ngành nghề như dệt len, chuyên gây giống Phong Lan, đồ Gỗ mĩ nghệ

có lễ hội "Rước Lợn" vào 13 tháng giêng hàng năm cứ 5 năm một lần xã La Phù lại rước xuống làng Đồng Nhân,trong lễ hội có truyền thống như đá gà,cờ người.v.v

• Thôn La Tinh có truyền thống hát Chèo

Xã Đức Giang

• Trung tâm Y tế huyện Hoài Đức (còn gọi là bệnh viện Kênh)

(Thôn Lũng Kênh - Xã Đức Giang)

Xã Đức Thượng

• Trường PTDL Bình Minh (cơ sở 1)
• Di tích lịch sử Linh Tiên Quán
• Di tích lịch sử chùa Diên Phúc (Thôn Thượng Thụy)
• Khu nhà ở Đức Thượng

Xã Kim Chung

• Trường THPT Hoài Đức A

(Thôn Yên Bệ - Xã Kim Chung)

• Làng nghề nhiếp ảnh Lai Xá

(Thôn Lai Xá - Xã Kim Chung)

• Danh nhân Nguyễn Văn Huyên

Nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào Tạo

Quê quán: Thôn Lai Xá - Xã Kim Chung

• Trường Đại học Thành Đô

Địa chỉ: Quốc lộ 32 - Thôn Lai Xá - Xã Kim Chung

• Khu đô thị mới Kim Chung - Di Trạch

Xã Song Phương

• Trại giống cây trồng Phương Bảng

(Thôn Phương Bảng - Xã Song Phương)

• Khu du lịch sinh thái Song Phương vườn

(Thôn Phương Viên - Xã Song Phương)

• Khu đô thi mai linh- đông đô (Đô thi thống nhất)

địa chỉ phương bảng -song phương - hoài đức

• Song phương có 2 thôn (Phương Viên và Phương Bảng) hoặc kẻ ngòi và kẻ vạng, mỗi phương có giọng nói riêng.

Xã Sơn Đồng

• Làng nghề tượng gỗ Sơn Đồng
• Trường THCS chuyên Nguyễn Văn Huyên
• Ngã tư Sơn Đồng
• Khu đô thị Sơn Đồng

Xã Vân Canh

• Khu đô thị Đại Học Vân Canh
• Làng Hữu Nghị
• Khu đô thị mới Vân Canh
• Di tích lịch sử đình Kim Hoàng
• Tranh Đỏ Kim Hoàng là một trong 3 dòng tranh dân gian(cùng với tranh Đông Hồ và tranh Hàng Trống)nổi tiếng.
• Có giống cam đặc sản nổi tiếng: Cam Canh.
• Quê hương Anh hùng lao động-thầy thuốc nhân dân-Giáo sư bác sĩ Nguyễn Tài Thu.
• Quê hương danh họa Bùi Xuân Phái(tác giả của những bức tranh Phố cổ Hà Nội)
• Nhà lưu niệm Bác Hồ-thôn Hậu Ái.

Xã Vân Côn

• Thuộc Km14 Đại lộ thăng long, cách trung tâm hội nghị quốc gia 12 km.
• 15 đội với 8 thôn
• Thôn trung tâm: Thôn Vân Côn - Xã Vân Côn - Hoài Đức - Hà Nội.
• Đình Vân Côn,đình Phương Quan
• Giáo xứ Cát Thuế,giáo xứ Mộc Hoàn
• Nghề chủ yếu là nghề nông,chăn nuôi và xây dựng

MK

Xã Yên Sở

• Trạm điều khiển vệ tinh Vinasat
• Làng Giá với nghề làm bánh gai, bánh đa.
• Di tích lịch sử Đình Quán Giá.

Xã Đắc Sở

• Làng Giá với nghề làm bánh gai
• Làng nghề làm bánh tro (bánh gio)
• Làng phật thủ
• Đình Đắc Sở
• Tượng đài Sấu Giá

Ủy ban nhân dân huyện

Trụ sở

Thị trấn Trạm Trôi

Các đơn vị, phòng, ban

1. Văn phòng Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân huyện
2. Phòng Nội vụ - Lao động Thương binh và Xã hội
3. Phòng Tài chính - Kế hoạch
4. Phòng Giáo dục
5. Phòng Văn hóa - Thông tin - Thể thao
6. Phòng Y tế
7. Phòng Tài nguyên và Môi trường
8. Phòng Tư Pháp
9. Phòng Kinh tế
10. Phòng Hạ tầng kinh tế
11. Phòng Quản lý đô thị
12. Thanh tra
13. Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em

Các Di Tích, Danh lam nổi tiếng

• Quán Giá
• Quán Linh Tiên
• Tượng đài Sấu Giá
• chùa giáo

Danh Nhân, Chính trị Gia

Trường học

Các trường khối THPT

Các trường khối THCS

Khối trường tiểu học

Làng nghề

• Làng nghề nhiếp ảnh: Lai Xá - Kim Chung
• Làng nghề tạc tượng: Sơn Đồng
• Làng nghề bánh kẹo: La Phù
• Làng nghề nông sản: Dương Liễu
• Làng nghề làm mành nứa: Vân Lũng
• Làng nghề làm gạo: Lưu Xá
• Làng nghề bún:Cao Hạ
• Làng nghề làm bánh tro: Đắc Sở

Giao thông

Hoài Đức có đại lộ Thăng Long, quốc lộ 32, tỉnh lộ 422 chạy qua, Đường Đê Tả Đáy được bê tông hoá với 2 làn đường riêng biệt, mỗi làn rộng 4m, nhiều đường đô thị trong toàn thể hệ thống đô thị.

Hiện nay, huyện Hoài Đức đang được triển khai xây dựng các tuyến đường vành đai như vành đai 3.5, vành đai 4...

Các dự án đường sắt đô thị đi qua địa bàn huyện (dự kiến) là các tuyến số 3 (Trôi - Nhổn - Yên Sở), tuyến số 5 (Hồ Tây - An Khánh), tuyến số 6 (Nội Bài - Ngọc Hồi), tuyến số 7 (Mê Linh - Ngọc Hồi), tuyến số 8 (An Khánh - Dương Xá).

Hạ tầng

Hiện nay, trên địa bàn huyện Hoài Đức đã và đang hình thành một số khu đô thị cao cấp như: khu đô thị Bắc An Khánh, khu đô thị Nam An Khánh, Khu đô thị Vinhomes Thăng Long, khu đô thị Bắc Quốc lộ 32, Dự án nam 32, khu đô thị Vân Canh, khu đô thị Kim Chung - Di Trạch, khu đô thị Sơn Đồng, khu đô thị Tây Đô, khu đô thị An Thịnh, khu đô thị An Khánh - An Thượng, khu đô thị Dầu khí Đức Giang, khu đô thị Dầu khí An Thượng, khu đô thị Mai Linh - Đông Đô, khu đô thị Đại học Vân Canh...

Ở đây có công viên Thiên đường Bảo Sơn nằm cạnh đại lộ Thăng Long.

Chú thích

(Nguồn: Wikipedia)