Địa Danh

Gia Bình là một huyện thuộc tỉnh Bắc Ninh, bên bờ Nam sông Đuống.

Lịch sử

• Năm 1282, nhà Trần tổ chức hội nghị Bình Than ở tổng Vạn Ti nay thuộc xã Cao Đức, vùng đất ngày nay là Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh¹ , nhất trí chống quân Nguyên Mông. Trần Quốc Tuấn được phong làm Quốc công tiết chế tổng chỉ huy quân đội.
• Ngày 5 tháng 8 năm 1472, Lê Thái Tông mất tại Lệ Chi Viên (nay thuộc xã Đại Lai), thọ 20 tuổi. Nguyễn Trãi và vợ là Nguyễn Thị Lộ bị kết tội giết vua. Ba họ nhà Nguyễn Trãi bị tru di. (Xem Vụ án Lệ Chi Viên).
• Thời Lê, thuộc các huyện An Bình và Nam Định, sau hợp nhất thành huyện An Định thuộc phủ Thuận An, sau kiêng húy lại đổi là Gia Định rồi Gia Bình (1822), trong các thời, trung tâm hành chính nhiều lần thay đổi: Nhân Hữu, Nghĩa Thắng rồi lại trở về Khoái Khê, xây thành lớn ở đây, bên cạnh thành khoái khê là trung tâm kinh tế Ngụ, gọi quen là Thị Ngụ hay Thị tứ Ngụ.
• Năm 1950, Gia Bình và Lương Tài hợp thành huyện Gia Lương.
• Ngày 9 tháng 8 năm 1999, huyện Gia Bình được tái lập.
• Ngày 8 tháng 4 năm 2002, thành lập thị trấn Gia Bình - thị trấn huyện lỵ huyện Gia Bình - trên cơ sở 213,08 ha diện tích tự nhiên và 3.198 nhân khẩu của xã Xuân Lai; 71,92 ha diện tích tự nhiên và 1.389 nhân khẩu của xã Đại Bái; 151,39 ha diện tích tự nhiên và 3.085 nhân khẩu của xã Đông Cứu.

Văn hóa-Giáo dục

Gia Bình có các trường khá nổi tiếng trong tỉnh như Trường THPT Gia Bình số 1.

Danh nhân

• Thiền sư Huyền Quang (tổ thứ ba của Thiền phái Trúc Lâm)
• Lê Văn Thịnh (thái sư, Trạng nguyên đầu tiên của Việt Nam)
• Lưu Thúc Kiệm (trạng nguyên)
• Nguyễn Quang Bật (trạng nguyên)
• Vũ Ngọc Phan (nhà phê bình văn học, giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I)
• GS.TS Vũ Tuyên Hoàng - nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.
• Nguyễn Thanh Bình - nguyên ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.

Làng nghề

• Làng Ngụ: nghề Bột lọc, có truyền thống hơn 700 năm nay.
• Làng Đại Bái: đúc đồng (hiện nay làng nghề này đang rất phát triển. Sản phẩm là các đồ vật bằng đồng như nồi đồng, lư hương (rất nhiều), đồ thờ cúng (rất nhiều),...
• Làng Xuân Lai: làng nghề mây tre trúc. Hiện những nghề thủ công tại đây phát triển rất mạnh như mây tre đan, thang xào, dát giường, găng tay, khẩu trang, đồ thủ công mỹ nghệ xuất khẩu trong và ngoài nước.
• Làng Môn Quảng: Làng nghề nón lá.
• Làng Yên việt: Làng nghề trồng dưa.

Hành chính

Giai đoạn 1999-2002

gồm 13 xã: Bình Dương, Cao Đức, Đại Bái, Đại Lai, Đông Cứu, Giang Sơn, Lãng Ngâm, Nhân Thắng, Quỳnh Phú, Song Giang, Thái Bảo, Vạn Ninh, Xuân Lai. Huyện lỵ đặt tại xã Xuân Lai

Giai đoạn 2002-2017

Huyện gồm 1 thị trấn và 13 xã:

• Huyện lị: Thị trấn Gia Bình.
• Các xã: Bình Dương, Cao Đức, Đại Bái, Đại Lai, Đông Cứu, Giang Sơn, Lãng Ngâm, Nhân Thắng, Quỳnh Phú, Song Giang, Thái Bảo, Vạn Ninh, Xuân Lai. Ngoài ra còn có Thị tứ Ngụ đạt chuẩn đô thị V, chờ công nhận là thị trấn.

Giai đoạn 2017-2022

• Thị trấn: Gia Bình, Ngụ
• Các xã: Bình Dương, Đại Bái, Đại Lai, Đông Cứu, Giang Sơn, Lãng Ngâm, Nhân Thắng, Quỳnh Phú, Song Giang, Thái Bảo, Vạn Ninh, Xuân Lai. Ngoài ra còn có Cao Đức đạt chuẩn đô thị V, chờ công nhận là thị trấn.

Giao thông

Có quốc lộ 17 đi qua

Tham khảo

(Nguồn: Wikipedia)