Địa Danh

Điện Biên Phủ

Banner được lưu thành công.
Địa Danh Lịch Sử
Điện Biên Phủ
Thành phố trực thuộc tỉnh
Dien Bien Phu, statue.jpg
Địa lý
Tọa độ: 21°23′13″B 103°0′56″Đ / 21,38694°B 103,01556°ĐTọa độ: 21°23′13″B 103°0′56″Đ / 21,38694°B 103,01556°Đ
Diện tích 64,27 km² 1
Dân số (2017)  
 Tổng cộng 73.000 người 1 2
 Thành thị 96,55 % (2009)3
 Nông thôn 3,45 % (2009)3
 Mật độ 1.135 người/km²
Dân tộc Kinh, Thái, H'Mông
Hành chính
Quốc gia Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Việt Nam
Tỉnh Điện Biên
Thành lập 18 tháng 4, 1992; 25 năm trước: thị xã
2003 (13–14 năm trước)4 : thành phố trực thuộc tỉnh, đô thị loại 3
Phân chia hành chính 7 phường, 2 xã
Website http://dienbienphu.dienbien.gov.vn

Điện Biên Phủ là thành phố tỉnh lỵ và là một đô thị loại III của tỉnh Điện Biên ở tây bắc Việt Nam. Thành phố Điện Biên Phủ phía đông nam giáp huyện Điện Biên Đông, các phía còn lại giáp huyện Điện Biên.

Địa lý

Cánh đồng Mường Thanh trước đây thuộc huyện Điện Biên, tỉnh Lai Châu, chiều dài khoảng 23 km, chiều rộng trung bình 6 km đến 8 km. Tổng diện tích của cánh đồng Mường Thanh khoảng 120km2, có 12 xã thuộc vùng lòng chảo gồm: Thanh Minh, thị trấn Điện Biên, Thanh Xương, Thanh An, Noong Hẹt, Sam Mứn, Noong Luống, Thanh Yên, Thanh Chăn, Thanh Hưng, Thanh Luông, Thanh Nưa.

Năm 1991 thành lập thị xã Điện Biên Phủ trên cơ sở sáp nhập diện tích của xã Thanh Minh, 1/2 thị trấn Điện Biên và một phần nhỏ diện tích của xã Thanh Luông để thành lập thị xã Điện Biên Phủ. Năm 2004 sáp nhập thêm 1/2 diện tích còn lại của thị trấn Điện Biên trước đây và sáp nhập thêm khoảng 1/4 diện tích xã Thanh Nưa, khoảng 1/6 diện tích xã Thanh Luông vào thành phố Điện Biên Phủ để thành lập các phường, xã mới. Hiện nay thành phố Điện Biên Phủ gồm 7 phường: Mường Thanh, Tân Thanh, Thanh Bình, Noong Bua, Him Lam, Nam Thanh, Thanh Trường và 2 xã là: Thanh Minh, Tà Lèng.

Tổng diện tích của thành phố Điện Biên Phủ hiện nay chiếm khoảng 3 xã của vùng lòng chảo trước đây, hiện nay cánh đồng Mường Thanh còn lại 10 xã vùng lòng chảo thuộc huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên.

Lịch sử

Điện Biên Phủ vốn được gọi là Mường Thanh, từ chữ Mường Then theo tiếng dân tộc Thái nghĩa là "Xứ Trời", gắn với truyền thuyết về sự phát sinh ra dân tộc Thái. Đây là "đất tổ" của nhiều ngành Thái ở Đông Nam Á.

Khi Lạng Chạng đưa một bộ phận người Thái Đen từ Mường Lò (Nghĩa Lộ ngày nay) đến Mường Thanh thì vùng đất này còn gọi là Song Thanh vì có hai mường: Thanh Nưa (Thanh trên) từ bản Noong Hét ngược về đầu nguồn sông Nậm Rốm và Thanh Tẩu (Thanh dưới) từ bản Noong Hét đến cuối sông Nậm Rốm. Tại đây có Viềng Xam Mứn (thành Tam Vạn) cổ kính của người Thái. Các mường thuộc Mường Thanh xưa gồm: Mường Phăng, Mường Nha, Mường Luân, Mường Lèo, Mường Lói nay thuộc huyện Điện Biên; Mường U nay thuộc tỉnh Phong Xa Lỳ của Lào; Mường Và, Sốp Cộp nay thuộc tỉnh Sơn La.

Tên gọi Mường Thanh xuất hiện lần đầu trong sách Hưng Hóa xứ Phong Thổ lục của Hoàng Bình Chính. Hoàng Công Chất nổi dậy chống lại vua Lê chúa Trịnh, chiếm đất Mường Thanh, xây đắp thành lũy gọi là Phủ Chiềng Lễ, phiên âm Hán -Việt là Trình Lệ. Ông đã ở đây từ năm 1754 đến năm 1769. Năm 1778 nhà Lê bình được Hoàng Công Toản (con trai Hoàng Công Chất) và đặt ra châu Ninh Biên thay cho tên gọi Mường Thanh, thuộc phủ An Tây. Ninh Biên có 12 mường nhỏ gộp lại.

Tên gọi Điện Biên do vua Thiệu Trị đặt năm 1841 từ châu Ninh Biên; Điện (奠) nghĩa là "kiến lập", Biên (邊) nghĩa là vùng biên giới, biên ải. Phủ Điện Biên (tức Điện Biên phủ) thời Thiệu Trị gồm 3 châu: Ninh Biên (do phủ kiêm lý, tức là tri phủ kiêm quản lý châu), Tuần Giáo và Lai Châu.

Hầm chỉ huy cứ điểm Điện Biên Phủ

Thành phố Điện Biên được biết đến với trận Điện Biên Phủ năm 1954, giữa quân đội Việt Minh (do tướng Võ Nguyên Giáp chỉ huy) và quân đội Pháp (do tướng Christian de Castries chỉ huy). Cuộc chiến mang ý nghĩa rất lớn trong việc kết thúc vai trò của người Pháp ở bán đảo Đông Dương, và đưa tới việc ký kết hiệp định chia Việt Nam ra thành 2 miền: Bắc và Nam. Trận Điện Biên Phủ được nhắc đến như một chiến thắng vĩ đại nhất của các nước Đông Nam Á chống lại một cường quốc phương Tây. Trong trận này, lực lượng Việt Minh đã di chuyển pháo binh của họ lên những quả đồi xung quanh tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ và tiến công vào sườn của quân đội Pháp. Bằng cách huy động sức người một cách tối đa và với lực lượng hậu cần đông đảo của mình, Việt Minh đã làm nên một trong những chiến thắng quan trọng nhất trong lịch sử chiến tranh của Việt Nam.

Quần thể di tích lịch sử Điện Biên Phủ được chính thức xếp hạng di tích lịch sử quốc gia ngày 28 tháng 4 năm 1962. Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ được xây dựng nhân dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (2004). Hiện nay chạy dọc thung lũng Mường Thanh, nơi diễn ra cuộc đọ sức lịch sử năm xưa là đại lộ 279 (nay là Đại lộ Võ Nguyên Giáp), con phố chính và lớn nhất thành phố Điện Biên Phủ.

Bắt đầu từ năm 1958, một nông trường quân đội được xây dựng ở đây, kéo theo di dân từ đồng bằng Bắc bộ, biến Điện Biên là một thị trấn nông trường, sau được nâng cấp thành thị trấn huyện lỵ của huyện cùng tên thuộc tỉnh Lai Châu. Từ ngày 18 tháng 4 năm 1992 trở thành thị xã tỉnh lỵ tỉnh Lai Châu5 . Thị trấn Mường Thanh ở phía tây được tách ra làm huyện lỵ huyện Điện Biên. Ban đầu có 2 phường: Mường Thanh, Him Lam và 2 xã: Thanh Minh, Noong Bua. Ngày 26 tháng 5 năm 1997, thành lập phường Thanh Bình trên cơ sở điều chỉnh 64,5 ha diện tích tự nhiên và 1.622 nhân khẩu của xã Thanh Luông thuộc huyện Điện Biên6 . Ngày 18 tháng 8 năm 2000, chia phường Mường Thanh thành 2 phường: Mường Thanh và Tân Thanh7 .

Theo Nghị định số 110/2003/NĐ-CP của Chính phủ ngày 26 tháng 9 năm 2003, Điện Biên Phủ trở thành thành phố từ tháng 10 năm 2003 và là đô thị loại 3, cùng lúc đó thành phố được mở rộng trên cơ sở sáp nhập thị trấn Mường Thanh thuộc huyện Điện Biên và đổi thành phường Nam Thanh, thành lập phường Thanh Trường trên cơ sở 281 ha diện tích tự nhiên và 3.147 nhân khẩu của xã Thanh Luông; 251 ha diện tích tự nhiên và 2.627 nhân khẩu của xã Thanh Nưa (phần điều chỉnh của 2 xã về thành phố Điện Biên Phủ quản lý), chuyển xã Noong Bua thành phường Noong Bua8 . Sau khi tách tỉnh, Điện Biên Phủ trở thành tỉnh lỵ tỉnh Điện Biên. Ngày 16 tháng 9 năm 2009, thành lập xã Tà Lèng trên cơ sở điều chỉnh 1.536,29 ha diện tích tự nhiên và 2.500 nhân khẩu của phường Noong Bua9 .

Phân chia hành chính

Điện Biên Phủ có diện tích 60,0905 km², gồm 7 phường: Him Lam, Mường Thanh, Nam Thanh, Noong Bua, Tân Thanh, Thanh Bình, Thanh Trường và 2 xã: Tà Lèng, Thanh Minh.

Dân số

Điện Biên Phủ có số dân khoảng 70.639 người (năm 2004). Cư dân sống ở đây không chỉ có người Kinh (người Việt) mà còn có một số đông là người Thái, người H'Mông, người Si La. Các dân tộc thiểu số chiếm 1/3 dân số của thành phố. Điện Biên Phủ là thành phố có dân số thấp thứ 4 cả nước (xếp trên các thành phố: Lai Châu, Cao Bằng và Bắc Kạn).

Dân số Điện Biên Phủ qua một số năm:

1992: 25.000 người
2003: 70.639 người
2009: 48.020 người
2014: 56.000 người

2017: 73.000 người

Theo thống kê của chính quyền thành phố, dân số TP. Điện Biên Phủ năm 2014 là trên 56.000 nhân khẩu. Đến năm 2017 là 73.000 người (kể cả dân số quy đổi bao gồm chiến sĩ trong lực lượng vũ trang, học sinh, sinh viên, công nhân viên chức và người lao động trên địa bàn).10

Giao thông

Về đường bộ, Điện Biên Phủ nối với thị xã Mường Lay bằng đường 12, cách nhau 90 km. Điện Biên Phủ cách Hà Nội 474 theo đường 279 đến Tuần Giáo chuyển sang đường 6.

Về đường hàng không, Điện Biên Phủ có sân bay Điện Biên Phủ nối với Hà Nội.

Các tuyến đường

Định hướng phát triển

Thành phố phấn đấu trở thành đô thị loại II trong năm 2020, quy mô dân số dự báo đạt 150.000 người trong đó có 120.000 người ở khu vực nội thị.

Để hoàn thành mục tiêu xây dựng TP. Điên Biên Phủ đạt đô thị loại II vào năm 2020, Đảng bộ TP. Điện Biên Phủ đã xây dựng chương trình hành động cụ thể, đưa ra các nhóm giải pháp trọng tâm phát triển thành phố. Theo đó, thành phố sẽ đẩy mạnh thực hiện các giải pháp nâng cao chức năng đô thị: Các cơ quan chức năng cùng nhân dân khai thác tốt tiềm năng, thế mạnh trong phát triển kinh tế thương mại, du lịch, dịch vụ. UBND thành phố tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính; ban hành cơ chế ưu đãi đầu tư, đặc biệt là hỗ trợ sau đầu tư để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào những lĩnh vực thế mạnh của thành phố. Duy trì mức tăng trưởng kinh tế từ 15 - 16%/năm, thu nhập bình quân đầu người đạt 2,3 lần so với thu nhập bình quân chung của cả nước; tổng thu ngân sách trên địa bàn đạt 420 tỷ đồng; phát triển các bản văn hóa phục vụ khách tham quan du lịch. Để đảm bảo tiêu chí về mật độ dân số, thành phố sẽ đề nghị Chính phủ điều chỉnh địa giới hành chính; đầu tư xây dựng một số khu đô thị mới: Khu đô thị Nam Thanh Trường; khu nhà ở Tân Thanh; khu nhà ở Thanh Bình... nhằm thu hút, gia tăng dân số; duy trì tốc độ gia tăng dân số tự nhiên 11%o/năm. Phấn đấu quy mô dân số toàn đô thị đến năm 2018 đạt 150.000 dân. Phát triển kết cấu hạ tầng đáp ứng tiêu chí đô thị loại II, thành phố sẽ tập trung triển khai các dự án trọng điểm về phát triển giao thông như: Đường tránh quốc lộ 279; đường vành đai II kéo dài Noong Bua - Pú Tửu; đại lộ 60m; nâng cấp, mở rộng và bê tông nhựa các tuyến đường nội thị; lát gạch 100% vỉa hè đảm bảo mĩ quan; tiếp tục lắp đặt hệ thống đèn trang trí, đèn tín hiệu giao thông, biển báo hiệu đường bộ, điểm di tích lịch sử... Thành phố cũng đã đề xuất với tỉnh báo cáo Trung ương mở rộng địa giới hành chính thành phố theo hướng sáp nhập 6 xã: Mường Phăng, Pá Khoang, Thanh Nưa, Thanh Xương, Thanh Luông và Thanh An thuộc huyện Điện Biên về thành phố Điện Biên Phủ.11

Kinh tế

Ngày nay Điện Biên Phủ là một điểm du lịch. Cùng với việc tham quan trận địa, du khách còn có thể thưởng ngoạn thung lũng Mường Thanh, tham quan các ngôi làng lân cận.

Vì chỉ cách biên giới Lào 30 km, nên Điện Biên Phủ là một trung tâm thương mại quan trọng. Thực phẩm từ đây chuyển sang Lào và Thái Lan và hàng hóa chuyển đến các tỉnh phía bắc của Việt Nam.

Hiện nay, thành phố đã và đang có nhiều dự án phục vụ phát triển Kinh tế - xã hội: Khu đô thị mới Nậm Rốm, Nhà khách Quân khu 2 (phường Thanh Bình), Dự án trụ sở Vietinbank, Cục Hải quan tỉnh (phường Mường Thanh)..., cùng nhiều Trung tâm mua sắm, thương mại. Ngoài ra, TP. Điện Biên Phủ có khu du lịch sinh thái Him Lam (phường Him Lam) với nhà sàn gỗ lim lớn nhất Việt Nam và các dịch vụ du lịch phong phú.

Chú thích

  1. ^ a ă Nghị định số 17/NĐ-CP ngày 16 tháng 4 năm 2009 về việc điều chỉnh địa giới hành chính xã, phường để thành lập xã thuộc huyện Mường Nhé và thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên.
  2. ^ [1]
  3. ^ a ă Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên TK
  4. ^ Nghị định số 110/2003/NĐ-CP ngày 26 tháng 9 năm 2003 của Chính phủ về việc thành lập thành phố Điện Biên Phủ, điều chỉnh địa giới hành chính để mở rộng và thành lập các phường thuộc thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Lai Châu.
  5. ^ Quyết định 130-HĐBT năm 1992 về thành lập thị xã Điện Biên Phủ thuộc tỉnh Lai Châu và di chuyển tỉnh lỵ Lai Châu về thị xã Điện Biên Phủ
  6. ^ Nghị định 52-CP năm 1997 về việc điều chỉnh địa giới hành chính một số xã, phường, thị trấn thuộc các huyện Tuần Giáo, Điện Biên, Phòng Thổ, Mường Lay và thị xã Điện Biên Phủ, tỉnh Lai Châu
  7. ^ Nghị định 35/2000/NĐ-CP về việc thành lập xã, phường thuộc huyện Mường Lay và thị xã Điện Biên Phủ, tỉnh Lai Châu
  8. ^ Nghị định 110/2003/NĐ-CP về việc thành lập thành phố Điện Biên Phủ, điều chỉnh địa giới hành chính để mở rộng và thành lập các phường thuộc thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Lai Châu
  9. ^ Nghị định 17/NĐ-CP năm 2009 điều chỉnh địa giới hành chính xã, phường để thành lập xã thuộc huyện Mường Nhé và thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên
  10. ^ “Tập trung mọi nguồn lực xây dựng, phát triển TP. Điện Biên Phủ thành đô thị loại II”. 
  11. ^ “http://baodienbienphu.com.vn/tin-tuc/chinh-tri/153092/tap-trung-moi-nguon-luc-xay-dung-phat-trien-tp-dien-bien-phu-thanh-do-thi-loai-ii”. 

(Nguồn: Wikipedia)