Động Am Tiên là một di tích quốc gia đặc biệt thuộc quần thể di tích cố đô Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Động nằm cách cửa Đông - đền Vua Đinh Tiên Hoàng khoảng 400m theo hướng đi Tràng An. Vị trí của động Am Tiên khi xưa tiếp giáp với thành Đông của kinh đô Hoa Lư.
Phần lớn khu vực động Am Tiên là một thung lũng ngập nước được bao bọc bởi những vách núi đá. Để vào được động, sau khi qua cổng lại đi xuống một lối đi bên phía tay trái, cạnh hồ nước trong veo với rong, sen, súng, cá rô Tổng Trường mà người dân tưởng niệm nơi đây từng là ao nuôi cá sấu thời xưa để xử người có tội. Trước đây, Động Am Tiên ở lưng chừng núi, phải leo qua 205 bậc đá qua vách núi nhưng hiện nay đã có đường hầm xuyên núi vào động. Động có hình giống như miệng con rồng nên còn được gọi là hang rồng. Nhiều nhũ đá có hình cây thóc, cây tiền, trái phật thủ, nụ hoa sen rủ xuống cùng những giọt nước. Động Am Tiên được mệnh danh là "Tuyệt Tình Cốc" và là một điểm du lịch thuộc quần thể di sản thế giới Tràng An.1
Lịch sử hình thành
Động Am Tiên dưới thời nhà Đinh vốn là nơi nhốt hổ để xử người có tội. Sau khi lên ngôi, Đinh Tiên Hoàng giao cho võ sư Trương Ma Ni và con trai Trương Ma Sơn phụ trách khu vực này. Cha con vị quan tăng lục họ Trương đã cải tạo nơi hiểm trở này thành một pháp trường xử án để giúp vua trị nước.2 Chùa động Am Tiên như một thế giới riêng biệt. Có một tấm bia cổ, từ thời Lý, chữ đã mờ hết đọc không được. Nhưng tấm bia dựng thời Vua Ðồng Khánh, chữ viết còn rõ ràng, nói về việc tu sửa chùa và động. Động Am Tiên nằm trên lưng chừng núi, xưa là nơi vua Đinh nuôi nhốt hổ báo để trừng trị những kẻ có tội, còn ngay dưới chân núi Đìa là Ao Giải, nơi vua nuôi cá sấu để ném những kẻ có tội xuống ao cho cá ăn thịt. Đây cũng là nơi vua Lê Đại Hành nhốt các tù binh Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân của nhà Tống xâm lược Đại Cồ Việt năm 981, đến năm 986 mới trả cho sứ giả Lý Giác. Ngoài ra trong khu vực còn có hang Muối, hang Tiền... là nơi vua cất giữ lương thực, ngân khố quốc gia thời Đinh Lê.
Những năm cuối cuộc đời, thái hậu Dương Vân Nga cũng xuất gia tu hành ở chùa Am Tiên. Một bài thơ truyền khẩu khắc được trên tường chùa đã tóm tắt phần nào cuộc đời và sự nghiệp của Hoàng Hậu Dương Vân Nga:
- Hai vai gồng gánh hai Vua
- Hai triều hoàng hậu, tu Chùa Am Tiên
- Theo chồng đánh Tống bình Chiêm
- Có công với nước, vô duyên với đời.
Đến thời Lý, nhà sư Nguyễn Minh Không đã ở trong hang tụng kinh thuyết pháp, xây thêm các bệ thờ Phật ở trong hang, người đời sau tiếp tục mở rộng cảnh chùa chiền để khách thập phương hành hương đến đó.
Hiện tại, hang chính của động Am Tiên vừa là một chùa đá thờ phật và thiền sư Nguyễn Minh Không, vừa là một đền thờ các vị danh nhân thời Đinh như 2 cha con quan Trương Ma Ni và Trương Ma Sơn cùng thái hậu Dương Vân Nga.
Quy hoạch xây dựng
Ngày 14/1/2011, ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình đã có quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết khu động Am Tiên, bãi đỗ xe và khu dịch vụ phục phụ khu cố đô Hoa Lư - Tràng An thuộc dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu du lịch sinh thái Tràng An.
Theo Quy hoạch xây dựng này thì khu vực động Am Tiên sẽ được tu tạo, khôi phục lại di tích như ở vị trí cũ, đồng thời sẽ xây dựng một khu chùa mới nằm trên đường vào động chùa cổ. Khu chùa này nằm đối diện với núi Mã Yên qua sông Sào Khê và có đường đi tắt để vào khu động Am Tiên cổ.
Chùa Am Tiên mới ngoài thờ phật còn thờ các danh nhân của kinh đô Hoa Lư như Dương Vân Nga, Lý Quốc Sư vả 2 cha con quan tăng lục Trương Ma Ni, Trương Ma Sơn3 .
Cũng theo quy hoạch này, còn có các hồ nước, khu cây xanh, các dãy núi bảo tồn, các công trình phụ trợ như bãi đỗ xe, khu đón tiếp của cố đô Hoa Lư được xây dựng.
Hình ảnh
Cổng vào
Bên ngoài động
Ao nuôi giải
Đền thờ, chùa
Tham khảo
- ^ “Tuyệt Tình Cốc” có thật ở Ninh Bình
- ^ Động chùa Am Tiên - nơi pháp trường xử án, thái hậu tu hành
- ^ Giải mã bí ẩn “Tuyệt Tình Cốc” huyền bí ngàn năm giữa lưng chừng núi
(Nguồn: Wikipedia)